Święci Tymoteusz i Tytus

... przypominam ci, abyś rozpalił na nowo charyzmat Boży, który jest w tobie...

(2 Tm 1, 6)

Św. Tymoteusz                                 Św. Tytus

Patronami dzisiejszego dnia są dwaj święci: Tymoteusz i Tytus.

Obu znamy z listów św. Pawła Apostoła, którego byli współpracownikami. 

Na obu ikonach święci prezentowani są z omoforionem na ramionach. To pas białej tkaniny z czterema krzyżami: na plecach, obu ramionach i na piersi. Omoforion mówi o godności biskupa - pasterza, jest symbolem niesionej na ramionach owieczki.

Tekst: Basia Smal

Fot. św. Tymoteusza (ikona współczesna) i św. Tytusa (ikona z cerkwi św. Mikołaja w Kosowie) za: dziennikparafialny.pl

Święto Nawrócenia św. Pawła

Wiem, komu uwierzyłem, i jestem pewien, że sprawiedliwy Sędzia ma moc zachować powierzone mi dobro aż do dnia ostatecznego. (2 Tm 1, 12; 4, 8)

Nawrócenie św. Pawła, ikona autorstwa Ihora Kisteczoka

(Fot. za: drogaikony.org.pl)

Ikona Nawrócenia św. Pawła należy do ikon narracyjnych - tych, które opowiadają o wydarzeniu, objawiającym Bożą chwałę.

Cóż to musiało być za wydarzenie! Jak niezwykłe, niecodzienne spotkanie miało miejsce na drodze do Damaszku! Zatrzymując nas przy sobie, zatrzymuje nam dech w piersi z wrażenia. I budzi refleksję, kim bylibyśmy bez spotkania Chrystusa na drodze naszego życia.

Prezentowana ikona zachwyca zrozumieniem opowieści z Dziejów Apostolskich - mocno akcentuje to, co najważniejsze: Bóg interweniuje w życie człowieka.

Dobrze o tym pamiętać i mieć nadzieję zawsze i pomimo.

Tekst: Basia Smal

Chrzest Pański

A z nieba odezwał się głos: "Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie".

(Mk 1, 11)

Chrzest Pański, ikona współczesna

(Fot. za: liturgia.wiara.pl)

Ikona Chrztu Pańskiego jest jedną z najpowszechniej tworzonych. Urzeka uporządkowaną formą i zwraca uwagę prostotą przesłania, które głosi - oto wcielony Bóg z pokorą poddaje się rytuałowi symbolicznego oczyszczenia, którego przecież nie potrzebuje. To wyraz miłości i szacunku wobec każdego człowieka.

Jednocześnie ikona ta jest miejscem objawienia Boga w Jego Trzech Osobach: Ojca, którego symbolizuje ciemny półokrąg z promieniami widoczny u góry obrazu, Ducha Świętego w postaci gołębicy i Jezusa Chrystusa - wcielonego Bożego Syna.

Aniołowie towarzyszący obrzędowi chylą się w pokłonie, trzymając dłonie okryte szatami na znak najgłębszego szacunku wobec objawionej chwały Boga.

Św. Jan Chrzciciel chrzcząc Jezusa, jednocześnie zwraca się ku Bogu w geście modlitwy.

W lewym dolnym rogu ikony widzimy krzew, w którego gałęzie wplątany jest topór - znak męczeńskiej śmierci Jana Prodromosa (Poprzednika).

Tekst: Basia Smal

Uroczystość Objawienia Pańskiego

Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda, oto Mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy i pytali: "Gdzie jest nowo narodzony król żydowski? Ujrzeliśmy bowiem jego gwiazdę na Wschodzie i przybyliśmy oddać mu pokłon". (Mt 2, 1-2)

Trzej magowie u Jezusa, mozaika z V w., Bazylika Matki Bożej Większej, Rzym

(Fot. za: polskieradio.pl)

W ikonografii scena, zwyczajowo nazywana pokłonem Trzech Króli, wyodrębniona jest z ikony Bożego Narodzenia, której stanowi integralną część:

Boże Narodzenie, ikona współczesna autorstwa Elżbiety Jackowskiej-Kurek

(Fot. Anna Żurawska)

Chwała Boża, objawiona w Betlejem w momencie narodzenia Zbawiciela, mocno i głęboko porusza ludzkie serca. Budzi radość, nadzieję i wdzięczność.

Ów pokłon - pasterzy i mędrców ze Wschodu - przywodzi na myśl słowa powtarzane w czasie wędrowania Drogą Krzyżową: "Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie...".

Nie byłoby zbawczej męki Chrystusa na krzyżu, a potem Jego chwalebnego zmartwychwstania bez Jego przyjścia na świat w betlejemskiej stajence.

"Chwała Bogu na wysokościach,

a na ziemi pokój

ludziom Jego upodobania".

(Łk 2, 14)

Tekst: Basia Smal

Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki

Matka Boska Śnieżna (Salus Populi Romani)

(Fot. za: pl.m.wikipedia.org)

1 stycznia Kościół obchodzi uroczystość Maryi jako Matki Boga (z gr. Theotokos).
Dzień ten podkreśla szczególny przywilej Maryi, jakim jest Jej Boskie macierzyństwo. Zapowiedź tego przywileju znajdujemy w Starym Testamencie, np. Rdz 3, 15 czy Mi 5, 1-2 oraz Iz 7, 14.

Sobór w Efezie w 431 r. podjął ten temat jako odpowiedź na nestorianizm (ówczesny patriarcha Konstantynopola, Nestoriusz twierdził, iż Jezus Chrystus miał dwie natury i dwie osoby: boską i ludzką, więc Maryja może być nazwana jedynie Matką Jezusa-Człowieka).

Sobór efeski odrzucił i potępił tę naukę, uznając jedną Osobę Jezusa, której własnością są dwie natury: Boska i ludzka. Maryja jest Matką Osoby Jezusa Chrystusa (w Jego ludzkiej naturze), można więc Ją określać mianem Matki Boga, Bogarodzicy.

Do liturgii Kościoła święto Bożej Rodzicielki wprowadził papież Pius XI 11 października 1931 roku na pamiątkę 1500. rocznicy soboru w Efezie. Reforma liturgiczna w 1969 roku podniosła święto do rangi uroczystości, jednocześnie przenosząc je na 1 stycznia.

Prezentowana dzisiaj ikona to wizerunek zwany Salus Populi Romani (Wybawicielka Ludu Rzymskiego) lub Matka Boska Śnieżna, który to wizerunek znajduje się w Bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie (rozbudowanej przez papieża Sykstusa III jako wotum upamiętniające ogłoszenie przez sobór w Efezie w 431 r. dogmatu Theotokos).

Bizantyjska ikona zwraca uwagę dwoma ciekawymi szczegółami: pierścieniem na palcu Maryi i trzymaną w drugiej dłoni chusteczką. Oba symbole to oznaki wysokiej godności, jakie nosiły damy na dworze bizantyjskiego cesarza. W ten sposób podkreślone jest wyjątkowe znaczenie Maryi - Matki Boga (podobną chusteczkę w dłoni Maryi, ubranej w bogate szaty, można ujrzeć na fresku z chrześcijańskiej świątyni w Faras, prezentowanym na stałej wystawie Muzeum Narodowego w Warszawie).

Oprac. tekstu (za: brewiarz.pl): Basia Smal